روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی چیست

 

روماتيسم مفصلي

روماتيسم مفصلي بيماريي است که سبب درگيري مفاصل مي شود. اين بيماري منجر به بروز سفتي و درد و تورم مفاصل مي شود. اگر يک زانو يا دست مبتلا به اين بيماري شود ساير مفاصل نيز درگير خواهند شد. اين بيماري معمولاً بيش از يک مفصل را درگير کرده و هر مفصلي را دچار مي کند. بيماران مبتلا به اين بيماري معمولاً احساس خستگي داشته و گاهي اوقات دچار تب مي شوند.

بعضي از افراد فقط براي چند ماه يا يک سال يا نهايتاً دو سال مبتلا به اين بيماري بوده و بعد از طي اين دوره بدون ايجاد هيچگونه ضايعه اي، بيماري رفع مي شود. بعضي ديگر نيز گاهگاهي دچار علائم بوده و گاهي بهبود مي يابند. در بعضي افراد نيز ممکن است بيماري بسيار شديد بوده و براي سالها يا تمام عمر باقي بماند. اين فرم بيماري منجر به بروز صدمات شديد به مفاصل مي شود

 چه کساني به اين بيماري دچار مي شوند ؟

هر کسي مي تواند به اين بيماري دچار شود، اما بنظر مي رسد که اين بيماري در زنان شايعتر باشد. اين بيماري معمولاً در ميانسالي شروع شده و در سنين پيري شايعتر است. اما کودکان و جوانان نيز ممکن است به آن مبتلا شوند.

علل روماتيسم مفصلي چيست ؟

علل اصلي بروز اين بيماري هنوز بطور کامل شناخته نشده است. اما مي دانند که در اين بيماري سيستم ايمني فرد عليه بافتهاي بدن وي وارد عمل مي شوند. عللي که تصور مي شود فرد را مستعد بروز اين بيماري مي کند شامل ژنتيک ، محيط و هورمونها مي باشند.

 تشخيص اين بيماري چگونه است؟

تشخيص اين بيماري با مراجعه به پزشک ميسر خواهد شد. البته تشخيص اين بيماري راحت نيست زيرا آزمايش دقيقي جهت تشخيص اين بيماري وجود ندارد، علائم اين بيماري مشابه بيماريهاي ديگر است و ايجاد کامل علائم، مدت زمان زيادي طول مي کشد. اما جهت تشخيص مجموعه اي، از اخذ شرح حال، معاينات باليني ، عکسبرداري و تستهاي آزمايشگاهي کمک کننده مي باشند.

درمان اين بيماري چگونه است؟

پزشکان روشهاي زيادي جهت درمان اين بيماري دارند. اهداف درمان شامل موارد ذيل است تسکين و کاهش درد، کاهش تورم ، کاهش يا توقف روند تخريب مفاصل ، کمک به ايجاد احساس بهتر در فرد و حفظ فعاليت او مي باشد.

برنامه درمان مي تواند شامل موارد زير باشد: آموزش بيمار، برخورد و اقدامات صحيح خود بيمار با مشکلاتش و گروههاي حمايتي که به فرد کمک مي کنند. تا اطلاعات بيشتري در ارتباط با نحوه درمان، چگونگي انجام فعاليتهاي بدني و استراحت را داشته، نحوه بيان مشکلاتش را پيدا کند.

اين برنامه ها به بيمار کمک مي کنند تا نکات بيشتري را در ارتباط با بيماري خود و نحوه کاهش درد، احساس کنترل بيشتر بر بيماري، اعتماد به نفس و داشتن يک زندگي فعالتر، بياموزند.

درمانهايي که جهت بهبودي اين بيماري مورد استفاده قرار مي گيرند شامل تغيير در روش زندگي، داروها، جراحي ، مراجعات منظم به پزشک و روشهاي درماني جايگزين يا تکميلي مي باشند.

 

تغيير در روش زندگي : از جمله کارهايي که مي توان جهت درمان اين بيماري استفاده نمود تغيير در روش زندگي است که شامل ايجاد تعادل بين ميزان فعاليت و استراحت ، مراقبت از مفاصل کاهش استرس هاي رواني، استفاده از يک رژيم غذايي سالم مي باشد.

داروها : بسياري از بيماران مبتلا به روماتيسم مفصلي جهت درمان از دارو استفاده مي کنند. از داروها براي کاهش درد ، تورم و توقف روند بيماري به سمت بدتر شدن استفاده مي شود. دارويي که پزشک تجويز مي کند براساس سلامت عمومي بيمار، شدت بيماري و اينکه بيماري تا چه اندازه شديد خواهد شد و مدتي که بايد بيمار دارو بگيرد و اينکه دارو تا چه اندازه کارايي داشته و عوارض جانبي آن چه مي باشد، خواهد بود.

جراحي: روشهاي جراحي زيادي جهت درمان اين بيماري مورد استفاده قرار مي گيرد. از اين روش جهت تسکين درد، کمک به عملکرد بهتر مفاصل و عملکرد بهتر فرد در فعاليتهاي روزمره خود استفاده مي شود.

مراجعات منظم به پزشک : بسيار مهم مي باشد زيرا از اين طريق پزشک مي تواند ببيند آيا بيماري شديدتر شده و آيا دارو کمک کننده بوده است، عوارض جانبي داروها ظاهر شده اند و در صورت نياز داروها را عوض نمايد. اقداماتي که ممکن است نياز به انجام آن شود شامل: آزمايش خون، ادرار و عکسبرداري مي باشد.

روش درماني جايگزين : گاهي اوقات از رژيمهاي غذايي خاص ، ويتامينها و ساير روشهاي ديگر جهت درمان روماتيسم مفصلي استفاده مي شود. بعضي درمانها به کاهش استرس بيمار کمک مي کند. بسياري از اين روشها بي ضرر مي باشند و اما بايد گفت که اين روشها بطور کامل و دقيق مورد بررسي قرار نگرفته اند لذا قبل از استفاده از آنها حتماً بايد با پزشک مشورت شود.

روماتيسم بيماري است بس گوناگون ،حاد يا مزمن،که بيشتر در سطح مفصلهاجاي مي گيرندووجه اشتراک آنهادرد و تورم مفصل است .

روماتيسم حاد مفصلي چيست ؟

بيماري است ميکروبي که با بروز تب و دردمفصلي از چند هفته تاچندين ماه طول مي کشد .همچنين با ضايعه بافتهاو اعضاي مختلف از قبيل قلب ،مفصلها ،پوست و اعصاب همراه مي گردد.اين بيماري از ? تا 1? سال بروز ميکندو تا چندين سال امکان بازگشت آن وجود دارد.

علت روماتيسم مفصلي چيست؟

علت اين بيماري ميکروبي به نام استر پتوکوکاست .بيماري با آنژين ،مخملک يا هر نوع عفونت ديگر حاصل از استر پتوکوک شروع مي شود.ظاهرا حساسيت فردي ويژه اي نيز رشد و پيشرفت بيماري را تسهيل مي کند.

نشانه هاي روماتيسم حاد مفصلي چيست ؟

تب بي دليل ،درد بي دليل مفصلهاو ماهيچه ها،پيدا شدن بر آمدگي هاي کوچکي بر استخوانهاي سطحي آرنج ،پشت دست ،پا ،کاسه زانو ،جمجمه ،ستون فقرات،(پوست بر روي غده حرکت مي کند.)

مراقبت از مفاصل در رماتيسم مفصلي

يكي از گسترده‌ترين مباحث طب فيزيکي و  توانبخشي، توانبخشي در بيماريهاي روماتيسمي است. هدف توانبخشي در يك بيمار مبتلا به رماتيسم مفصلي؛ بهتر كردن كيفيت زندگي با اقداماتي نظير كاهش درد، حفظ مفاصل و بهتر كردن قدرت و استقامت عضلاني است. اين اهداف توسط استفاده از روشهائي مثل فيزيوتراپي، كار درماني، وسايل كمك كننده به مفصل و كفش مخصوص(ارتوز)، وسايل كمك حركتي، تجويز ورزشها و آموزش مراقبت از مفاصل در كنار مصرف منظم و كنترل شده دارو صورت مي‌گيرد. در اين قسمت اصول مراقبت از مفاصل بصورت اختصار توضيح داده شده است.بايد توجه داشت که رعايت اين نکات به کليه افرادسالم بخصوص کساني که شلي مفصلي دارند توصيه مي شود.

 لزوم مراقبت از مفاصل:

  بسياري از افراد مبتلا به رماتيسم مفصلي از درد مفاصل و درد عضلاني شكايت دارند و اغلب احساس خستگي مي‌كنند. معمولاً احساس خستگي درعصروشب بيشتر است. برخي از آنها از اينكه انجام بعضي از كارهاي روزمره زمان زيادي لازم دارد شكايت دارند. مثلاً ممكن است كار نسبتاً ساده‌اي مثل باز كردن درب شيشه‌مربا براي فردي که درد در ناحيه دست دارد مشكل ووقت گير باشد.

كم كردن فشار به مفاصل نه تنها به حفظ سلامت آنها كمك مي‌نمايد بلكه باعث كاهش درد مفصل ميِ‌شود. تقسيم كردن مناسب فعاليت روزانه و استراحت در بين فواصل كاري باعث كاهش احساس خستگي و درد مي‌شود. ورزش مناسب در فرد مبتلا به رماتيسم مفصلي نه تنها به حفظ سلامتي بدن كمك مي‌كند،  بلكه در صورتي كه بدرستي انجام شود باعث كاهش درد و بهبود انجام فعاليتهاي روزمره مي‌گردد.

 در هريكصد بيمار مبتلا به رماتيسم مفصلي حدود 20 نفر بيماري خفيف داشته و مشكلات زيادي ندارند. 75 نفر بيماري متوسط داشته و مشكلات آنها عود كننده است و در 5 نفر بيماري شديد خواهد بود.

 بعداز يكسال حدود نيمي از مبتلايان در انجام فعاليت با دست تا حدودي دچار مشكل خواهند بود و بعد از پنج سال حدود نيمي از مبتلايان برخي از بد شكلي‌هاي دست را نشان مي‌دهند. لذا مراقبت از مفاصل همراه با مصرف منظم دارو بايد از ابتداي ابتلاء به رماتيسم مفصلي آغاز شود. متاسفانه اكثر بيماران آموزش و مراقبت لازم را بسيار دير دريافت مي‌نمايند.

 علت درد و آسيب مفاصل: 

 تورم داخل مفصل باعث تحريك انتهاي اعصاب مربوط به درد مي‌شود. آسيب به خود مفصل نيز باعث ايجاد درد مي‌شود. وارد ساختن فشار بيش از حد به مفصل مي‌تواند باعث افزايش تورم مفصل يا آسيب خود مفصل شده ودرد را بيشتر سازد. بسياري از افراد به تجربه در مي‌يابند كه اگريك روز فشار بيشتري به مفاصل وارد سازند روز بعد درد بيشتري خواهند داشت. آسيب مفاصل در اثر التهاب باعث شل تر شدن رباطهامي‌شود. در اين حالت براي آنكه استخوانها در محل خود باقي بمانند عضلات فعال‌تر شده و نهايتاً خستگي عضلاني بعلت فعاليت بيش از حد عضلات ايجاد مي‌شود.

 علت بدشكل شدن مفاصل

 سه عامل اصلي باعث حفظ حالت يك مفصل مي‌شوند.

    *  تناسب شكل استخوان‌هاي دو طرف مفصل با هم.

    * كپسول مفصلي ورباطهاي آن كه مانند يك كيسه قابل ارتجاع دو استخوان را در كنار هم قرار مي‌دهند.

    *  عضلات و رباطها كه باعث حركت مفصلي مي‌شوند

  در اثر تورم مكرر مفصل، رباطها كشيده شده و شل مي‌شوند التهاب باعث تخريب استخوان و زرد پي شده و عضلات نيز ضعيف مي‌شوند. همة اين مسايل باعث شل شدن كپسول مفصل مي‌گردد. يعني مفصل شكل خودرا از دست داده و بدشكلي مفصل ايجاد مي‌شود. اين مسئله دردست زودتر اتفاق مي‌افتد.

 نحوة استفاده از مفاصل مي‌توانددرتشكيل بدشكلي‌ها دخالت داشته باشد. بدشكلي‌هائي كه بطور معمول ديده‌مي‌شوند در شكل زير نشان داده شده‌اند.

    *  مچ يا بند انگشتان از جاي خود جابجا مي‌شوند. (در مواردي كه جابجائي ناقص مفصل وجود دارد به آن نيمه دررفتگي ) گفته مي‌شود.

    * انگشتان به سمت داخل دست انحنا پيدا مي‌كنند.    

    * مفاصل انگشت يا شست جابجا مي‌شوند. 

    * مفصل زانو و لگن خم مي‌شوند.